Auto-immuunziekte, een Ayurvedisch perspectief

Bij een auto-immuunziekte is er sprake van een verkeerde reactie van ons afweermechanisme tegen het eigen lichaamsweefsel. Ons immuunsysteem beschikt over een zeer geavanceerd systeem om ons ziektevrij te houden. Het identificeert alle vreemde stoffen die ons lichaam binnendringen en alles waarmee we in contact komen. Als ons immuunsysteem iets gevaarlijk acht, produceert het antilichamen om de schadelijke indringers te weren. Auto-immuunziekten ontstaan wanneer ons lichaam hard aan het werk is om ons lichaam te verdedigen tegen potentieel gevaarlijke stoffen, zoals allergenen, gifstoffen, infecties of voedsel, maar niet het verschil ziet tussen de indringers en ons eigen lichaamscellen. Omdat het lichaam bepaalde lichaamscellen voor schadelijk aanziet, worden er anti-lichamen op af gestuurd. Dit leidt tot aanzienlijke fysieke klachten.Ayurveda beschrijft dit op een net iets andere wijze. Ayurveda stelt dat het afweersysteem de eigen lichaamscellen niet per ongeluk aanvalt, maar dat het dat doet om het lichaam te verdedigen tegen een vorm van schadelijke metabolieten, genaamd ‘Ama’. Ama wordt geproduceerd in de weefsels die worden aangevallen. Er zijn verschillende redenen voor het ontstaan van Ama (deze zullen worden besproken in de volgende paragrafen). Eveneens bestaan er verschillende oorzaken voor de verschillende manieren waarop Ama zich uit. Eigenlijk is Ama ook verantwoordelijk voor een aantal andere aandoeningen, variërend van incidentele buikloop (diarree) tot chronische ziektes, zoals diabetes, en van een alledaagse indigestie tot ongeneeslijke SLE (ook wel bekend als systemische lupus erythematodes). De oorzaak achter deze brede waaier van stoornissen die ontstaan door Ama schuilt in de eigenschap van de Ama dat het zich botviert op verschillende lichaamscellen en diep de biologische systemen binnendringt. Auto-immuunziekten worden meestal veroorzaakt doordat grote hoeveelheden Ama doordringen tot bepaalde lichaamsweefsels of fysiologische systemen. Daarnaast zijn een langdurige blootstelling aan slecht verteerbaar voedsel, verontreinigende stoffen, allergenen, giftige stoffen, synthetische chemicaliën en drugs een andere oorzaak van auto-immuunziekten. Een slechte behandeling van de ziekte en herhaaldelijke onderdrukking van de symptomen zonder de oorzaak aan te pakken, versnelt eveneens het ziekteverloop.

Patho-fysiologie

Ama openbaart zich niet direct fysiek, maar uit zich via de gevolgen die het heeft op het lichaam. De aanwezigheid van Ama en de aanwezigheid ervan in de lichaamscellen is eenvoudig vast te stellen met een vragenlijst en een klinisch onderzoek. Laboratoriumonderzoek levert mogelijk weinig op vanwege de complexe aard van Ama, en vanwege het feit dat Ama zich niet volledig kenmerkt door een bio-chemische samenstelling. Strikt genomen is bestaat Ama uit onvolledig verteerde metabolische stoffen. Het ontstaan hiervan kan verschillende oorzaken hebben. Net zoals bij een open haard, waarbij er bij een gebrek aan lucht en te veel vocht relatief weinig warmte en veel rook ontstaat, kan ook ons metabolisme op gelijke wijze slecht functioneren. Via onze stofwisseling vormen zich dan gifstoffen en andere onvolledig verbrande en onverenigbare stoffen in het lichaam die bekend staan als Ama. De productie van Ama kan plaatsvinden in de inwendinge spijverteringsorganen, maar ook op fysiologisch systeem-niveau, weefselniveau, celniveau of moleculair niveau, waarbij het de spijsvertering van desbetreffende organen beïnvloedt. In een vroeg stadium kan Ama gemakkelijk worden genezen, maar als de lichamelijke toestand gedurende langere tijd aanhoudt, net zoals bij een geblokkeerde schoorsteen, belemmert Ama de fysiologische kanalen van het lichaam, vertraagt het de stofwisseling, belemmert het de voeding van geproduceerde metabolieten en worden er gifstoffen geproduceerd die weer resulteren in meer aanmaak van Ama. Indien het lichaam deze conditie niet zelf corrigeert of als er geen medische hulp wordt gezocht, ontstaat er een vicieuze cirkel.

In de beginfase, wanneer de Ama zich in de grotere lichaamskanalen bevindt, probeert ons lichaam zich op alternatieve wijze te ontdoen van de aanwezige gifstoffen. Dit doet het lichaam onder andere door gebruik te maken van de overige lichaamskanalen, zoals zuivering, braken, errhine (via de neus), zweet, speeksel, urineren etc. Maar bij chronische condities, of wanneer er sprake is van herhaaldelijke onderdrukking van Ama, nestelen de gifstoffen zich diep in de cellen. De Ama vormt op dat moment een bedreiging voor onze gezondheid, en omdat het nu tot op het weefselniveau is doorgedrongen, begint ons immuunsysteem de aangetaste cellen aan te vallen. Dit veroorzaakt ontstekingen of allergische reacties die zonder de juiste behandeling leiden tot auto-immuunaandoeningen. Als de ziekte zich eenmaal manifesteert, is het moeilijk om de aandoening in haar geheel te bestrijden.

Afhankelijk van het getroffen lichaamsgebied, zijn er verschillende symptomen en verschillende organen betrokken bij auto-immuunziektes. Acute gedissemineerde encefalomyelitis (ADEM), de ziekte van Addison, agammaglobulinemie (Ziekte van Bruton of ook wel XLA), alopecia areata (pleksgewijze kaalheid), ziekte van Bechterew, atopische dermatitis, auto-immune aplastische anemie, auto-immune cardiomyopathie, auto-immune hepatitis, auto-immune perifere neuropathie, auto-immuun trombocytopenische purpura, de ziekte van Berger, chronisch recidiverende multifocale osteomyelitis, de ziekte van Crohn, het syndroom van Cushing, diabetes mellitus type 1, eczeem, de ziekte van Graves, het Guillain-Barre-syndroom, multiple sclerose (MS), myasthenia gravis, psoriasis, artritis psoriatica, reumatoïde artritis, reumatische koorts, systemische lupus erythematodes, colitis ulcerosa, etc. zijn enkele van de auto-immuunziekten die optreden in verschillende weefsels en organen.

Etiologie

De volgende factoren, afzonderlijk of in combinatie met elkaar, kunnen mogelijk bijdragen tot de ontwikkeling van auto-immuunziektes:

A. De penetratie van Ama diep in weefsels. De oorzaken hiervoor zijn als volgt:

1. Zwakke spijsvertering
De spijsvertering vervult de belangrijkste metabolische functie van het lichaam, en vormt de basis voor alle andere macro- en micro-metabolische processen die het omzetten en afbreken van alle biologische stoffen reguleren. Een zwakke spijsvertering leidt tot de opeenhoping van onvolledig verwerkte metabolieten op ee grover niveau. Dit heeft vervolgens weer invloed op alle metabolische processen, waardoor de productie van Ama op zowel oppervlakkig als op een dieper niveau stijgt.

2. Vitiation van Dosha
De Dosha zijn de bio-lichaamsvochten die alle fysiologische processen regelen in het lichaam. Wanneer de Dosha om welke reden dan ook negatief beïnvloed worden, veroorzaken ze allerlei ziekten. Aantasting van de Dosha, waarbij de normale fysiologie van de stofwisseling verstoort raakt, leidt ook tot Ama.

3. Ophoping van metabolische afvalstoffen
Het onderdrukken van de natuurlijke drang om metabole afvalstoffen kwijt te raken, leidt tot obstructies in de fysieke zuiveringskanalen van het lichaam. De ontstane ophopingen van afval op diverse niveaus van de stofwisseling, doet het aantal gifstoffen stijgen, wat uiteindelijk leidt tot een stijging van Ama in het lichaam.

B. Langdurige blootstelling aan onverenigbare stoffen

1. Voedsel
Sommige voedingsmiddelen zijn van nature onverenigbaar en ongezond voor iedereen. Andere voedingsmiddelen zijn alleen voor mensen met een bepaalde constitutie niet goed te toleren, terwijl weer andere voeding niet goed is voor slechts enkele personen. Normaliter is veel voeding gewoon veilig te eten, maar in combinatie met ander voedsel kan dat soms niet het geval zijn. Giftige stoffen zijn gemakkelijk te herkennen doordat ze accuut gevaar opleveren. Echter zijn veel mensen zijn zich niet bewust van de onverenigbaarheid van sommige voedingsmiddelen die ze regelmatig tot zich nemen vanwege de slechts milde symptomen. Kortom, elk individu heeft verschillende gevoeligheden en onverenigbaarheden.

2. Verslavingen
De verslaving aan alcohol, nicotine, drugs, enzovoorts maakt het lichaam volledig afhankelijk van ongezonde chemische stoffen. Bij mensen die verslaafd zijn, hopen zich gifstoffen op die de vitale organen beschadigen en het afweermechanisme verlammen.

3. Geneesmiddelen
Verschillende geneesmiddelen die gebruikt worden voor symptomatische verlichting, onderdrukken wel de oppervlakkige symptomen van ziektes, maar deze onvolledige behandeling van de onderliggende oorzaak compliceert in feite de aandoening. Overmatig antibioticagebruik onderdrukt bovendien de natuurlijke afweer van het lichaam, en steroïden verminderen onze immuniteit. Al deze geneesmiddelen leiden bij onoordeelkundig of langdurig gebruik tot metabolieten die mogelijk onverenigbaar zijn met onze lichaamscellen.

Behandeling

De behandeling van de onderliggende oorzaak, het oplossen van de klachten en de revalidatie door het stimuleren van de vitaliteit van het lichaam vormen tezamen de de ayurvedische behandeling van auto-immuunziekten. Een grondige onderzoek van het huidige ziekteverloop en hoe de ziekte zich in het verleden gemanifesteerd heeft, is van wezenlijk belang om de oorzaak van de aandoening te identificeren. In een meer gevorderd stadium van de ziekte is de Ama-pathologie gehomogeniseerd met het lichaamsweefsel en kan het niet gemakkelijk worden gescheiden van deze cellen. Krachtige extractie van Ama kan dan ernstige schade toebrengen aan vitaal celweefsel. De Ayurveda adviseert in dit geval een speciale bio-zuiveringsmethode. Swedana-therapie weekt de Ama geleidelijk aan los van cellen en weefsels. Vervolgens zorgt Snehana ervoor dat los verspreide Ama en Dosha samenklonteren en dat deze stoffen zich bovendien losmaken van celweefsel. Afhankelijk van de plek in het lichaam waar dit proces plaatsvindt, wordt de Ama afgevoerd via dichtbijgelegen fysieke kanalen, zoals het maagdarmkanaal, de urinewegen, gal, de ademhaling, etc. Met speciale kuren, waaronder therapeutisch braken, therapeutische reiniging, enema’s, therapeutisch errhine (via de neus) komen de Ama, Dosha en andere metabolieten vrij uit het lichaam. Om herhaling van de opeenhoping van Ama in het lichaam te voorkomen, bestaan er speciale ayurvedische supplementen en kruiden om de spijsvertering en de stofwisseling te verhogen. Om de vitaliteit van het lichaam te herstellen, wordt verjongingstherapie ‘Rasayana’ geadviseerd, afhankelijk van de conditie van de patiënt. De Rasayanatherapieën helpen om de vitaliteit en sterkte van de beschadigde lichaamscellen te herstellen.

Ayurveda baseert zich op een holistische behandelingswijze om aandoeningen te behandelen. Zonder de normale lichaamsfuncties te beperken, ondersteunt Ayurveda het lichaam tijdens het herstel. Dankzij het gebruik van natuurlijke kruiden en supplementen zijn Ayurvedische behandelingen volkomen veilig. Mogelijk vragen behandelingen iets meer geduld dan reguliere behandelingen. Het grote voordeel is echter dat de resultaten met Ayurveda permanent van aard en vrijwel altijd veelbelovend zijn. Vertrouw nooit alleen op werking van farmaceutische producten en vermijd het op eigen initiatief innemen van medicijnen. Het wordt ten sterkste aangeraden om een gekwalificeerd ayurveda-behandelaar te consulteren en om alleen onder zijn/haar direct deskundig toezicht een ayurvedische behandeling te volgen.